Τριάντα πέντε χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την εν ψυχρώ δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη (10 Φεβρουαρίου 1935 – 26 Σεπτεμβρίου 1989), δημοσιογράφου, πολιτικού και βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας, από την τρομοκρατική οργάνωση «17 Νοέμβρη». Ο θάνατός του συγκλόνισε την Ελλάδα, όχι μόνο λόγω της βιαιότητας της πράξης, αλλά και επειδή έβαλε τέλος στη ζωή ενός ανθρώπου που είχε αφιερωθεί στη δημοκρατία, τη συμφιλίωση και την υπέρβαση των πολιτικών διαιρέσεων.
Τα Πρώτα Χρόνια και η Πορεία στη Δημοσιογραφία
Ο Παύλος Μπακογιάννης γεννήθηκε στα Βελωτά Ευρυτανίας το 1935, γιος του ιερέα Κώστα Μπακογιάννη. Μετά την ολοκλήρωση των γυμνασιακών του σπουδών, μεταξύ άλλων και στο Β’ Γυμνάσιο Πατρών, σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και συνέχισε τις σπουδές του στη Γερμανία, όπου έλαβε πτυχίο Πολιτικής Οικονομίας από το Πανεπιστήμιο της Κωνσταντίας. Δίδαξε, επίσης, Πολιτικές Επιστήμες και Δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου.
Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας (1967-1974), ο Μπακογιάννης βρέθηκε στην εξορία, όπου δραστηριοποιήθηκε έντονα κατά του καθεστώτος. Έγινε ιδιαίτερα γνωστός για τις εκπομπές του στον γερμανικό ραδιοφωνικό σταθμό Bayerischer Rundfunk, όπου ήταν η «Φωνή της Δημοκρατίας», ενημερώνοντας και αφυπνίζοντας τη διεθνή κοινή γνώμη για τα τεκταινόμενα στην Ελλάδα.
Με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, επέστρεψε στην Ελλάδα. Υπηρέτησε ως αναπληρωτής γενικός διευθυντής του ΕΙΡΤ (νυν ΕΡΤ) στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του Κωνσταντίνου Καραμανλή και εργάστηκε ως πολιτικός σχολιαστής σε σημαντικές εφημερίδες, όπως «Το Βήμα». Το 1974 παντρεύτηκε τη Ντόρα Μητσοτάκη, κόρη του μετέπειτα πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, αποκτώντας δύο παιδιά, την Αλεξία και τον Κώστα Μπακογιάννη.
Η Πολιτική Δράση και το Όραμα της Συμφιλίωσης
Ο Παύλος Μπακογιάννης εισήλθε δυναμικά στην πολιτική το 1989, εκλεγόμενος βουλευτής Ευρυτανίας με το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας.
Ως πολιτικός, ξεχώρισε για τις μετριοπαθείς και ενωτικές του θέσεις. Διαδραμάτισε καίριο ρόλο στη συγκρότηση της Κυβέρνησης Τζαννετάκη (συνεργασία ΝΔ-Συνασπισμού) μετά τις εκλογές του Ιουνίου 1989. Ήταν ο βασικός διαπραγματευτής που γεφύρωσε το χάσμα μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς, προωθώντας την εθνική συμφιλίωση και την υπέρβαση των διχαστικών γραμμών του παρελθόντος. Ήταν εισηγητής του νομοσχεδίου για την «απάλειψη των συνεπειών του εμφυλίου πολέμου», το οποίο ψηφίστηκε το καλοκαίρι του 1989. Το όραμά του ήταν μια Ελλάδα ενωμένη, που θα άφηνε πίσω της τα πάθη του διχασμού.
Ειδική μνεία αξίζει στην αφοσίωσή του στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Ευρυτανία. Την ημέρα της δολοφονίας του, μάλιστα, είχε εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση η χρηματοδότηση του αναπτυξιακού προγράμματος για την Ευρυτανία, το οποίο ο ίδιος είχε εκπονήσει.
Η Δολοφονία και η Κληρονομιά
Το πρωί της 26ης Σεπτεμβρίου 1989, ο Παύλος Μπακογιάννης δέχτηκε δολοφονική επίθεση από μέλη της «17 Νοέμβρη» στην είσοδο του γραφείου του, στην οδό Ομήρου, στο Κολωνάκι. Δέχτηκε τέσσερις σφαίρες και υπέκυψε στα τραύματά του λίγα λεπτά αργότερα στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός».
Η τρομοκρατική οργάνωση ανέλαβε την ευθύνη, επικαλούμενη τη φερόμενη εμπλοκή του στο σκάνδαλο Κοσκωτά, έναν ισχυρισμό που πολλοί χαρακτήρισαν προσχηματικό, καθώς ο Μπακογιάννης ήταν ένας μετριοπαθής και βαθιά δημοκράτης πολιτικός. Η δολοφονία του, που συνέπεσε χρονικά με την έναρξη της διαδικασίας παραπομπής πολιτικών για το σκάνδαλο Κοσκωτά, προκάλεσε σοκ και οργή σε ολόκληρο το πολιτικό φάσμα και την κοινωνία. Ήταν η πρώτη δολοφονία εν ενεργεία βουλευτή στην Ελλάδα μετά την πτώση της χούντας.
Η κηδεία του έγινε στο Καρπενήσι, με πλήθος κόσμου να αποτίει φόρο τιμής φωνάζοντας συνθήματα κατά της τρομοκρατίας.
Η κληρονομιά του Παύλου Μπακογιάννη παραμένει ζωντανή. Ήταν ένας πολιτικός που πίστευε στην ενότητα, τον διάλογο και τη συναίνεση, ακόμη και στις πιο δύσκολες πολιτικές συγκυρίες. Το όραμά του για μια Ελλάδα πέρα από τους διχασμούς του παρελθόντος αποτελεί διαρκή υπενθύμιση της αξίας της δημοκρατικής ευθύνης και της πολιτικής συνέπειας.
