Τα ελληνικά Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Ε.Ι.) λειτουργούν ως πλήρως αυτοδιοικούμενα δημόσια νομικά πρόσωπα, σύμφωνα με τον Νόμο 4957/2022 «Νέοι Ορίζοντες στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα». Αυτή η αυτοδιοίκηση περιλαμβάνει τη διαχείριση της περιουσίας τους, συμπεριλαμβανομένων των χώρων campus, και συνεπάγεται ότι ζητήματα όπως ο υπερπληθυσμός αδέσποτων ζώων εντός των ορίων τους δεν εμπίπτουν στις αρμοδιότητες των δήμων. Στο παρόν άρθρο, θα εξετάσουμε τη δομή αυτοδιοίκησης των Α.Ε.Ι., τις αποφάσεις για υποδομές και campus, και πώς αυτή η αυτονομία αποκλείει την ευθύνη των δήμων για τα αδέσποτα σε πανεπιστημιακούς χώρους.
Η Αυτονομία των Α.Ε.Ι. και η Διαχείριση της Περιουσίας
Ο Ν. 4957/2022 ενισχύει την αυτοδιοίκηση των Α.Ε.Ι., καθιστώντας τα υπεύθυνα για τη διοικητική, οικονομική και περιουσιακή τους διαχείριση. Τα πανεπιστημιακά campus αποτελούν ιδιόκτητους χώρους των ιδρυμάτων, όπου οι αποφάσεις για χρήση γης, υποδομών και καθημερινή λειτουργία λαμβάνονται από τα εσωτερικά όργανα: τη Σύγκλητο, το Πρυτανικό Συμβούλιο και τον Πρύτανη. Αυτή η αυτονομία σημαίνει ότι εξωτερικοί φορείς, όπως οι δήμοι, δεν έχουν αρμοδιότητα παρέμβασης σε εσωτερικά ζητήματα του campus.
Τα Κύρια Όργανα Λήψης Αποφάσεων
Οι αποφάσεις για τη διαχείριση campus, συμπεριλαμβανομένων θεμάτων ασφάλειας και λειτουργικότητας όπως η παρουσία αδέσποτων ζώων, λαμβάνονται συλλογικά:
1. Η Σύγκλητος
Το ανώτατο συλλογικό όργανο, με εκπροσώπους από καθηγητές, φοιτητές και προσωπικό, εγκρίνει στρατηγικές πολιτικές για υποδομές και campus.
2. Το Πρυτανικό Συμβούλιο
Υποστηρίζει τον Πρύτανη σε επιχειρησιακές αποφάσεις, προτείνοντας μέτρα για καθημερινά προβλήματα.
3. Ο Πρύτανης
Εκτελεί τις αποφάσεις και εκπροσωπεί το ίδρυμα, συνεργαζόμενος με τα όργανα για εφαρμογή λύσεων.
Αυτή η τριμερής δομή εξασφαλίζει συλλογική ευθύνη, χωρίς μονομερείς ενέργειες.
Η Ευθύνη για Αδέσποτα Ζώα: Δήμοι vs. Πανεπιστημιακά Campus
Σύμφωνα με τον Ν. 4830/2021 για τα ζώα συντροφιάς, οι δήμοι είναι αρμόδιοι για την περισυλλογή, φροντίδα και διαχείριση αδέσποτων εντός των διοικητικών ορίων τους. Ωστόσο, τα πανεπιστημιακά campus, ως αυτοδιοικούμενοι χώροι με ιδιόκτητη περιουσία, δεν υπάγονται άμεσα σε αυτή την αρμοδιότητα. Ο υπερπληθυσμός αδέσποτων σκύλων σε campus, όπως έχει παρατηρηθεί σε περιπτώσεις όπως το Πανεπιστήμιο Πατρών ή το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, αποτελεί εσωτερικό ζήτημα του ιδρύματος. Οι δήμοι δεν φέρουν ευθύνη για αδέσποτα εντός ιδιωτικών ή αυτοδιοικούμενων χώρων όπως τα Α.Ε.Ι., και η παρέμβασή τους απαιτεί συνεργασία με τις πρυτανικές αρχές.
Αυτή η διάκριση προκύπτει από την αυτοδιοίκηση των Α.Ε.Ι., που τα καθιστά ανεξάρτητα από την τοπική αυτοδιοίκηση σε θέματα εσωτερικής διαχείρισης. Το πανεπιστήμιο μπορεί να αναλάβει πρωτοβουλίες, όπως προγράμματα στειρώσεων ή συνεργασίες με φιλοζωικές οργανώσεις, μέσω των οργάνων του.
Συμπέρασμα
Η αυτοδιοίκηση των ελληνικών πανεπιστημίων, όπως κατοχυρώνεται στον Ν. 4957/2022, παρέχει πλήρη έλεγχο στη διαχείριση campus, αποκλείοντας την άμεση ευθύνη των δήμων για ζητήματα όπως τα αδέσποτα ζώα εντός των ορίων τους. Τα όργανα των Α.Ε.Ι. – Σύγκλητος, Πρυτανικό Συμβούλιο και Πρύτανης – πρέπει να συνεργαστούν για βιώσιμες λύσεις, ενισχύοντας την ασφάλεια και την ευζωία στην πανεπιστημιακή κοινότητα. Αυτή η αυτονομία προάγει την ευθύνη και την αποτελεσματικότητα, διασφαλίζοντας ότι τα ιδρύματα αντιμετωπίζουν μόνα τους τα εσωτερικά τους προβλήματα.
