Φανταστείτε να κάνετε μια βόλτα στις πολύβουες αγορές της Αθήνας ένα ηλιόλουστο πρωινό του Αυγούστου του 2025. Το άρωμα του φρέσκου σουβλακιού πλανάται στον αέρα, αλλά καθώς ψάχνετε για το πορτοφόλι σας, παρατηρείτε ότι η τιμή έχει ανέβει ξανά. Δεν πρόκειται απλώς για μια τοπική ιδιορρυθμία – είναι ένα στιγμιότυπο της συνεχιζόμενης μάχης της Ελλάδας με τον πληθωρισμό, έναν οικονομικό ρυθμό που είναι ταυτόχρονα αναζωογονητικός και εξαντλητικός. Καθώς η χώρα βγαίνει από μια δεκαετία λιτότητας και ανάκαμψης από την πανδημία, ο πληθωρισμός αιωρείται σαν απρόσκλητος επισκέπτης στη γιορτή της ανάπτυξης. Σε αυτό το άρθρο, θα εμβαθύνουμε στο τρέχον τοπίο του πληθωρισμού στην Ελλάδα, θα αναλύσουμε τις αιτίες του, θα διερευνήσουμε τις κυματικές επιπτώσεις του στην οικονομία και θα επισημάνουμε πιθανές λύσεις για να αποτρέψουμε τον χορό να μετατραπεί σε αδιέξοδο.
Ο Παλμός των Τιμών: Ο Πληθωρισμός της Ελλάδας το 2025
Η πορεία του πληθωρισμού στην Ελλάδα το 2025 χαρακτηρίζεται από συγκράτηση με μια δόση επίμονης αύξησης. Ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ), το βασικό μέτρο της ΕΕ, διαμορφώθηκε στο 3,6% τον Ιούνιο του 2025, από 3,3% τον Μάιο. Αυτό σηματοδοτεί μια μικρή επιτάχυνση, ωθώντας την Ελλάδα πάνω από τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ, ο οποίος είναι περίπου 1,9% τον Μάιο. Ο γενικός πληθωρισμός προβλέπεται να διαμορφωθεί κατά μέσο όρο στο 2,8% για ολόκληρο το έτος, υποχωρώντας από 3,0% το 2024, ενώ ο δομικός πληθωρισμός – εξαιρουμένων των ασταθών τιμών ενέργειας και τροφίμων – παραμένει πιο ασταθής, περίπου στο 3,5% έως 4,2%.
Για να το θέσουμε σε προοπτική, ακολουθεί μια γρήγορη συνοπτική παρουσίαση των πρόσφατων τάσεων του ΕνΔΤΚ:
| Μήνας/Έτος | Γενικός Πληθωρισμός (%) | Βασικός πληθωρισμός (%) | Βασικοί Παράγοντες |
|---|---|---|---|
| Απρίλιος 2025 | 2.6 | 3.8 | Υπηρεσίες, μισθοί |
| Μάιος 2025 | 3.3 | Δ/Υ | Ενεργειακή άνοδος |
| Ιούνιος 2025 | 3.6 | 4.2 | Ενέργεια (2,0%), Υπηρεσίες (5,4%) |
| Πρόβλεψη 2025 | 2.8 | 3.5 | Συνεχής πίεση στις υπηρεσίες |
Δεδομένα που προέρχονται από εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Τράπεζας της Ελλάδος. Ενώ αυτά τα στοιχεία είναι χαμηλότερα από τις κορυφές μετά την πανδημία του 2022 (όταν ο πληθωρισμός έφτασε σε διψήφιο ποσοστό σε ορισμένους μήνες), σηματοδοτούν ότι η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού είναι άνιση, με τις υπηρεσίες και την ενέργεια να διατηρούν την ένταση.
Ξετυλίγοντας τις Ρίζες: Τι Τροφοδοτεί τη Φωτιά;
Ο πληθωρισμός στην Ελλάδα δεν είναι μια μυστηριώδης δύναμη – είναι ένα κοκτέιλ εγχώριου δυναμίτη και παγκόσμιων ριπών. Στην καρδιά του βρίσκεται ο επίμονος πληθωρισμός στον τομέα των υπηρεσιών , ο οποίος έφτασε στο 5,4% τον Ιούνιο του 2025, λόγω της αυξανόμενης τουριστικής ζήτησης, της αύξησης των ενοικίων και των αυξήσεων μισθών. Ο τουρισμός, ακρογωνιαίος λίθος της ελληνικής οικονομίας, έχει σημειώσει άνοδο, με τις εισπράξεις να αυξάνονται κατά 10,6% σε ετήσια βάση στις αρχές του 2025, ωθώντας προς τα πάνω τις τιμές στη φιλοξενία και τους συναφείς τομείς.
Το κόστος της ενέργειας ρίχνει λάδι στη φωτιά. Παρά την πτώση του 2024, ο πληθωρισμός της ενέργειας ανέκαμψε στο 2,0% τον Ιούνιο του 2025, χάρη στο υψηλό κόστος διανομής φυσικού αερίου από τη συγκέντρωση της αγοράς και τις παρατεταμένες επιπτώσεις της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η οποία διατάραξε τον εφοδιασμό της Ευρώπης με φυσικό αέριο. Οι έμμεσοι φόροι στην ενέργεια επιδεινώνουν την κατάσταση, καθιστώντας την ηλεκτρική ενέργεια ακριβότερη για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Οι πιέσεις στους μισθούς διαδραματίζουν επίσης πρωταγωνιστικό ρόλο. Με την ανεργία να μειώνεται στο 9,3% στις προβλέψεις για το 2025 και μια σφιχτή αγορά εργασίας, οι πραγματικοί μισθοί αυξάνονται κατά περίπου 1,3% ετησίως, τροφοδοτούμενοι από τις αυξήσεις του κατώτατου μισθού και τις μειωμένες εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Ένα θετικό κενό παραγωγής -όπου η πραγματική οικονομική παραγωγή υπερβαίνει το δυναμικό- ενισχύει τις εγχώριες πιέσεις στις τιμές.
Εξωτερικοί παράγοντες, όπως οι αντανακλάσεις της πανδημίας στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού και η ανατίμηση του ευρώ, συμπληρώνουν το μείγμα, αν και οι τιμές εισαγωγών ήταν αρνητικές πρόσφατα, προσφέροντας κάποια ανακούφιση. Στην ουσία, ο πληθωρισμός στην Ελλάδα είναι ένα μείγμα δυναμισμού ανάκαμψης και ευπάθειας σε σοκ.
Οι επιπτώσεις του κυματισμού: Πώς ο πληθωρισμός κλονίζει την ελληνική οικονομία
Ο πληθωρισμός δεν είναι απλώς αριθμοί σε ένα διάγραμμα – είναι μια δύναμη που αναδιαμορφώνει ζωές και μέσα διαβίωσης. Από τη θετική πλευρά, ένας ήπιος πληθωρισμός γύρω στο 2-3% μπορεί να είναι ένα πλεονέκτημα μετά από χρόνια αποπληθωρισμού, τονώνοντας τις δαπάνες και βοηθώντας στη διάβρωση του υψηλού δημόσιου χρέους της Ελλάδας (που εξακολουθεί να υπερβαίνει το 150% του ΑΕΠ) ενισχύοντας την ονομαστική ανάπτυξη. Η οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί με ρυθμό 2,3% το 2025, ξεπερνώντας την ευρωζώνη, χάρη στις επενδύσεις που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ και την ισχυρή κατανάλωση.
Αλλά τα μειονεκτήματα είναι έντονα. Ο υψηλός πληθωρισμός διαβρώνει την αγοραστική δύναμη, οδηγώντας σε μείωση της αποταμίευσης των νοικοκυριών — τα ποσοστά αποταμίευσης έγιναν αρνητικά στο -1,9% του ΑΕΠ το 2024, καθώς το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα μειώθηκε κατά 2,6% σε ετήσια βάση. Αυτό πλήττει περισσότερο τις ευάλωτες ομάδες, διευρύνοντας την ανισότητα: οι πραγματικοί μισθοί έχουν μειωθεί, τα μερίδια μισθών έχουν συρρικνωθεί, ενώ τα κέρδη παραμένουν σταθερά ή αυξάνονται, με αποτέλεσμα ο πληθωρισμός να παρουσιάζει οπισθοδρόμηση. Η καταναλωτική εμπιστοσύνη παραμένει χαμηλή και η προσιτότητα της στέγασης υποφέρει από τις αυξήσεις στα ενοίκια.
Η ανταγωνιστικότητα δέχεται επίσης πλήγμα. Η διαφορά πληθωρισμού της Ελλάδας σε σχέση με την ευρωζώνη έχει διευρυνθεί, επιδεινώνοντας την ανταγωνιστικότητα των τιμών παρά το ισχυρό ευρώ. Οι καθαρές εξαγωγές πλήττονται από τις επενδύσεις σε μεγάλο βαθμό από εισαγωγές και τομείς όπως το λιανικό εμπόριο ευδοκιμούν (αύξηση 7,5% τον Απρίλιο του 2025), αλλά με κόστος ευρύτερες πιέσεις. Τα δημόσια οικονομικά αισθάνονται την πίεση, αν και ο αντίκτυπος του πληθωρισμού είναι ανάμεικτος – υψηλότερα έσοδα από φόρους αλλά αυξημένες δαπάνες για επιδοτήσεις.
Εν ολίγοις, ενώ ο πληθωρισμός τροφοδοτεί βραχυπρόθεσμες μηχανές ανάπτυξης όπως ο τουρισμός, κινδυνεύει να πυροδοτήσει μακροπρόθεσμες ανισορροπίες, ειδικά για μια οικονομία φορτωμένη με χρέη που ακόμη αναρρώνει από προηγούμενες κρίσεις.
Χάραξη Πορείας: Πιθανές Λύσεις και Πολιτικές Διαδρομές
Η τιθάσευση του πληθωρισμού απαιτεί ένα πολύπλευρο σύνολο εργαλείων, που να συνδυάζει την άμεση ανακούφιση με διαρθρωτικές λύσεις. Η ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη εφαρμόσει σημαντικά αντίμετρα, δαπανώντας 9,8 δισεκατομμύρια ευρώ (5,4% του ΑΕΠ) από το 2021-2022 σε επιδοτήσεις, αν και επικρίθηκε για κακή στόχευση και έλλειψη κινήτρων εξοικονόμησης ενέργειας. Οι πρόσφατες κινήσεις περιλαμβάνουν επιστροφές ενοικίων για νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, επιδόματα 250 ευρώ για συνταξιούχους και άτομα με αναπηρία και μείωση 1 ποσοστιαίας μονάδας στις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης για την άμβλυνση των πιέσεων στους μισθούς.
Η δημοσιονομική σύνεση είναι το κλειδί: Η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής μέσω ψηφιακών καρτών εργασίας στους τομείς του τουρισμού και των τροφίμων, καθώς και η αύξηση των φόρων διανυκτέρευσης, στοχεύουν στην αύξηση των εσόδων χωρίς να τροφοδοτούν τον πληθωρισμό. Η σταδιακή χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα μπορούσε να βοηθήσει μειώνοντας το κόστος δανεισμού, αν και η Ελλάδα πρέπει να διαχειριστεί προσεκτικά αυτό το ζήτημα για να αποφύγει την αναζωπύρωση των τιμών.
Οι μακροπρόθεσμες λύσεις επικεντρώνονται στην ανθεκτικότητα. Η κινητοποίηση κονδυλίων της ΕΕ για επενδύσεις σε καθαρή ενέργεια και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή μπορεί να μετριάσει τους ενεργειακούς κραδασμούς. Η αντιμετώπιση των ελλείψεων εργατικού δυναμικού μέσω της κατάρτισης σε δεξιότητες και των μεταρρυθμίσεων για την προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα. Οι ιδιωτικοποιήσεις και η προώθηση της καινοτομίας παροτρύνονται για τη διατήρηση της ανάπτυξης χωρίς υπερβολική εξάρτηση από τον τουρισμό. Ειδικοί όπως το ΔΝΤ δίνουν έμφαση στη διατήρηση πρωτογενών πλεονασμάτων και στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για την εξισορρόπηση της βιωσιμότητας του χρέους με τον έλεγχο του πληθωρισμού.
Κοιτάζοντας μπροστά: Ένας ισορροπημένος ρυθμός;
Καθώς η Ελλάδα εισέρχεται στο δεύτερο εξάμηνο του 2025, ο πληθωρισμός παραμένει ένας δύσκολος συνεργάτης—ενισχύοντας την ανάπτυξη αλλά απειλώντας τη σταθερότητα. Με τις προβλέψεις να μειώνονται στο 2,3% το 2026, οι προοπτικές είναι συγκρατημένα αισιόδοξες, υπό την προϋπόθεση ότι οι πολιτικές θα επιτύχουν τους σωστούς στόχους. Αντιμετωπίζοντας τις βαθύτερες αιτίες όπως η ενεργειακή εξάρτηση και η δυναμική των μισθών, θωρακίζοντας παράλληλα τους ευάλωτους, η Ελλάδα μπορεί να μετατρέψει αυτό το οικονομικό τανγκό σε ένα θριαμβευτικό βαλς. Άλλωστε, σε μια χώρα αρχαίας ανθεκτικότητας, η υπερνίκηση των σύγχρονων πιέσεων είναι απλώς ένα ακόμη κεφάλαιο στο έπος.
